bandeau encyclopédiebandeau musicologie 840
Actualités . Biographies . Textes . Annonces . Livres . Cédés . Agenda . Abonnement au bulletin .Recherche + annuaires .  Documents .  Analyses musicales . Collaborations . Nous soutenir . Contact
[9e S.[10e S.[11e S.[12e S.[13e S.[14e S.]  [15e S.[16e S.[17e S.]   [18e S.]   [19e S.[20eS]
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Écrits anonymes sur la musique au xiiie siècle

Écrits relatifs à la musique ( 580-1764) : Index chronologique

 

Ad evidenciam eorum, anonyme XIIIe, France

Ad evidenciam eorum quae dicuntur in musica primo sciendum quod [...]

Manuscrits

séparateur 12a

Ad pectus, anonyme XIIIe

Ad pectus purgandum et ad vocem clarificandum et tussim sedandam apozima valens [...]

Manuscrits

Éditions

séparateur 12a

Anonyme arabe 13, première moitié XIIIe

L'art des modes

Manuscrits

séparateur 12a

Anonyme de Coussemaker II (1), anonyme XIIIe

Quandocumque punctus quadratus vel nota quadrata tractum habens (tradition Francon)

Manuscrits

Éditions

séparateur 12a

Anonyme de Coussemaker III (1), anonyme XIIIe

Quandocumque nota quadrata vel punctus quadratus invenitur, quod idem est

Manuscrits

Éditions

séparateur 12a

Anonyme de Coussemaker IV (1), anonyme XIIIe

Cognita modulatione melorum

Manuscrits

Éditions

Bibliographie

séparateur 12a

Anonyme de Coussemaker VI (1), anonyme XIIIe

Cum in isto tractatu de figuris sive de notis

Manuscrits

Éditions

séparateur 12a

Anonyme de Coussemaker VII (1), anonyme XIIe

Modus in musica est debita mensuratio temporis [...]
(musique mesurée et intervalles, vers 1270)

Manuscrits

Éditions

Bibliographie

séparateur 12a

Anonyme de Hailsprunne, anonyme XIIIe

Tractatus duorum monachorum de Hailsprunne
Regulae de musica
(vers 1295)

Manuscrits

Éditions

séparateur 12a

Anonyme de Ratisbonne, anonyme XIIIe, Allemagne

[Reverentissimo domino ac patri H. ratysponensis […] Incipit ars musica. Hujus artis experientia […]
(traité anonye de plain-chant suivi d'un tonaire dédié à Henri II, évêque de Ratisbonne (1277-1296)

Manuscrits

Éditions

Bibliographie

séparateur 12a

Armonia est dulcis copulatio, anonyme XIIIe, Italie

Armonia est dulcis copulatio vocum [...]
(terminologie, tableau des muances)

Manuscrits

séparateur 12a

Audi chorum, anonyme XIIIe

Audi chorum organicum instrumentum musicum [...]
(formule versifiée)

Manuscrits

Audi chorum organicum instrumentum musicum
Modemorum artificum documentum melicum
Canentem ludere amabiliter
Canere laudabiliter
Docens breviter, leniter, utiliter, duciter,
humiliter.

Ideo persuadeo hic attendere
Jubeo commoneo haec apprendere mentifigere
humiliter.

Musice! Milites te babilites
Usum exercites artem usites
Habilem corpore te prebeas facilem pectore te exhibeas
Follibus provideas bene flautes habeas
Istare praetereas
Diligenter caveas
His prae habitis sonum elice doctis digitis modum perfice neumis placidis.

Gravis chorus succinat
Qui sonorous buccinat
Vox acute concinat
Choro chorus succinat
Diafonico et organico
Nunc acutas moveas
Nunc ad graves redeas modo lyrico

Nunc per voces medias trans volando salias,
Saltu melico manu mobili, delectabili
Nunc per voces medias trans volando salias,
Saltu melico manu mobili, cantabili.

Tali modulo, mellis aemulo placens populo.
Qui miratur et laetatur et cantatur et laudatur
Deo sedula qui regnat in saecula

Huius artis praeceptori secum Deus det Guidoni vitam aeternalem.
Fiat, Amen.
Huius artis praeceptori, Amen.
Deus det Guidoni, Amen.
vitam aeternalem, Amen.

Bibliographie

séparateur_12a

Autentus protus sonat, anonyme XIIIe

Autentus protus sonat in dulcine tonus
(formule versifiée sur les modes)

Manuscrits

séparateur_12a

Cantus est in choro, anonyme XIIIe

Cantus est in choro, sonus in tympano [...]

Manuscrits

Bibliographie

séparateur_12a

Certe primus, anonyme XIIIe

Certe primus habet principia hec [...]
(sur les modes)

Manuscrits

séparateur_12a

Cum Boecius Rome, anonyme XIIIe, Italie

Cum Boecius Rome degeret, Pitagoras quoque in Tarento viveret [...]

Manuscrits

séparateur_12a

De autento proto, anonyme XIIIe

De autento proto. Sane atentus protus XIII in sese continet varietates [...]

Manuscrits

séparateur_12a

Decem in huius artis, Anonyme XIIIe

Decem in huius artis exordio fere inquirenda cognovimus [...]

Manuscrits

séparateur_12a

De consonantias vocum, anonyme XIIIe

De consonantias vocum. Quot sunt consonancie vocum. Resp. Septem tres perfecte [...]
(sur les intevalles et les consonances)

Manuscrits

séparateur_12a

De evidentia eorum, anonyme XIIIe

De evidentia eorum quae dicuntur in musica [...]

Manuscrits

séparateur_12a

De interrogatione toni, Anonyme XIIIe

De interrogatione toni. Tonus quid est. Resp. Regula que de omni cantu in fine diiudicat [...]
(sur les huit tons)

Manuscrits

séparateur_12a

De origine et processu, anonyme XIIIe

De origine et processu artis musice et quid conferre videatur
(traité avec tonaire)

Manuscrits

séparateur_12a

De primo et secundo, anonyme XIIIe

De primo et secundo tono. Primus et secundus finit in d gravi […]

Manuscrits

séparateur_12a

Est autem unisonus, anonyme XIIIe

Est autem unisonus quando duæ uoces manent in uno & eodem loco[...]

Manuscrits

 

Est mundana, anonyme XIIIe, France

Est musica mundana, humana et instrumentalis. De instrumentali agit Boetius [...]

Manuscrits

séparateur_12a

Est tonus, Anonyme XIIIe, Angleterre

Est tonus sic ut re ut aut re.mi.re. uel fa.sol.fa. sol.la.sol. solet hic sonare [...]

Formule mnémotechnique, incluse dans le traité du 13e siècle (ms. Harley): Tonus dicitur a tonando quia prima vox [...] [Édition électronique de l'Université d'Indiana]

Manuscrits

séparateur_12a

Gamma ut, id est littera G grecum, anonyme XIIIe

Gamma ut, id est littera G grecum
(monocorde)

Manuscrits

Éditions

séparateur_12a

Haec organica institutio, anonyme XIIIe, Flandre

Haec organica institutio cum omni cantuum multiplicitate [...]

Manuscrits

séparateur_12a

Hoc est Opusculum, anonyme XIIIe

Hoc est Opusculum valde utile de Musica. Consequenter de numero aliquantum similiter prout ad principale intentum sufficit explicemus. Et primo interpretendo, secondo diffiniendo [...]
(traité attribué à Roger Bacon par Fétis)

Manuscrits

séparateur_12a

In Arithmetica legitur, anonyme XIIIe, Allemagne

In Arithmetica legitur dupla proportio […]

Manuscrits

Éditions

séparateur_12a

Incipit doctrina, anonyme XIIIe

Incipit Doctrina tonorum. Primus modus in prima finalium finit [...]

Manuscrits

séparateur_12a

In nomine domini, Anonyme XIIIe

In nomine domini nostri Jehsu Christi incipit de consonantiis musice artis qualiter quisquis agnoscere debeat. Si cupit cognoscere [...]
(tonaire avec prologue)

Manuscrits

séparateur_12a

Intervallum est soni gravis, anonyme XIIIe

Intervallum est soni gravis acutique spaciorum habitudo [...]

Manuscrits

séparateur_12a

Introduciones in arte musica, anonyme XIIIe

Introduciones in arte musica plana. Primo vivendum est quid sit musica [...]

Manuscrits

séparateur_12a

Iste numerus continet, anonyme XIIIe

Iste numerus continet totum anteriorem [...] et sexquioctava unitas est differentia
(figuration des intervalles)

Manuscrits

Monochordi Ottonis, Manuscrit fin XIIIe, Allemagne

Monochordi Ottonis

Manuscrits

Éditions

Bibliographie

séparateur_12a

Monochordum Guidonis, anonyme XIIIe, Allemagne

Monochordum Guidonis
Monochordum Ottinis

Manuscrits

Ms. Clm 4622, München, Bayerische Staatsbibliothek, origine bavaroise, fin XIe siècle [XIIe siècle pour le f. 94-111; XIIIe siècle pour le f. 81-93 & 112-167v], f. 143v-144

Éditions

Bibliographie

séparateur_12a

Musica dicitur a Moys, anonyme XIIIe

Attribué à tort à Theodorico da Campo par de Coussemaker, d'après le Barberini lat. 307

De canto organo ; Musica dicitur a Moys quod est aqua, et ycos scientia ; vel dicitur a musis per derivationem, quia per musas vox carminum at vocum modulatio habetur

Manuscrits

Éditions

Bibliographie

Voir : Lambertus

séparateur_12a

Musica vocalis, anonyme XIIIe

Musica vocalis tocius pars specialis [...]

Manuscrits

séparateur_12a

Nos gravamen quamplurium, anonyme XIIIe, France

Nos gravamen quamplurium et difficultatem attendentes [...]

Manuscrits

séparateur_12a

Notandum quod, muteto, anonyme XIIIe

[ Tractatus de musica mensurabili Tractatus artis antiquae cum explicatione mensurae binariae] Notandum quod, muteto vel conducto qui mensurabiliter cantantur

Manuscrits

Éditions

séparateur_12a

Notularum alia longa, anonyme XIIIe

Notularum alia longa, alia brevis, alia semibrevis

Manuscrits

Éditions

séparateur_12a

Omnis cantus in his tantum, anonyme XIIIe

Omnis cantus in his tantum diffinitur litteris D E F G

Manuscrits

séparateur_12a

 

Pictagoras grecus, anonyme XIIIe, Italie

Pictagoras grecus musice radix ipsius inventor [...]
(traité de solmisation avec main guido-nienne)

Manuscrits

séparateur_12a

Primus morosus, anonyme XIIIe, Allemagne

Primus morosus graditur, gravis inde secundus [...]
(sur les huit modes)

Manuscrits

Ms. Clm 2599, München, Bayerische Staatsbibliothek, origine allemande, XIIIe siècle, f. 94v

Primus morosus graditur, gravis inde secundus.
Tercius indignans, incedit quarts adulans.
Quintus subsaltans constat sextusque lamentans.
Aptas per voces ellit septimus omnes.
Octavusque dein sonitum dat voce decenti.

Éditions

BERNHARD MICHAEL, Zur Handschrift clm 2599. Dans «Musik in Bayern» (22) 1981, p. 22-23

KLUGSEDER ROBERT,   Die Pflege der geistlichen Musik im Zisterzienserkloster Aldersbach. Magisterarbeit, Universität Regensburg, 2003

séparateur_12a

Principale organum, anonyme XIIIe

Principale organum est cantuum diversorum cohabitatio (fragment de traité de déchant)

Manuscrits

Bibliographie

séparateur_12a

Proportionum XIII, anonyme XIIIe

Proportionum XIII sunt species, scilicet unisonus, tonus [...]

Manuscrits

séparateur_12a

Proslambanomenos latine, anonyme XIIIe

Proslambanomenos latine A interpretatur [...]

Manuscrits

séparateur_12a

Quando due note, anonyme XIIIe

Quando due note sunt in unisono [...]

Manuscrits

Éditions

séparateur_12a

Quattuor sunt Maneriae, anonyme XIIIe

Quattuor sunt Maneriae cantuum [...]
(définitions et tableau des muances)

Manuscrits

Éditions

séparateur_12a

Quid est musica ?, anonyme XIIIe

Quid est musica ? Scientia recte canendi et regula veraciter modulandi

Manuscrits

Ms. theol. Lat. qu. 261, Berlin, Staatsbibliothek Preußischer Kulturbesitz, origine italienne, daté 1292, f. 23 (addition) ( voir la description du manuscrit )

Éditions

séparateur_12a

Quid est organum ?, anonyme XIIIe

Quid est organum? Organum est sonus armonicus diversis corporum consonanciis [...] Diaphonia, copula, prolatio
(traité-compilation d'organum)

Manuscrits

Éditions

séparateur_12a

Qui noticiam musice, anonyme XIIIe

Qui noticiam musice artis habere voluerit scire debet quis novem sunt musice consonantiae
(sur les consonances)

Manuscrits

séparateur_12a

Quinque modos etiam ut constat, Anomyme XIIIe

Quinque modos etiam ut constat musicus ordo. Diatessaron: primus et secundus. Tertius primus qui constat ab his diapason [...]

Manuscrits

séparateur_12a

Quomodo organistrum, anonyme XIIIe

Quomodo organistrum componatur. In primis a capite [...]

Manuscrits

Éditions

séparateur_12a

Quoniam et Macrobii, anonyme XIIIe

De semitono. Quoniam et Macrobii et Platonis auctoritate [...]

Manuscrits

séparateur_12a

Quot fuerint magistri, anonyme XIIIe

Quot fuerint magistri qui composuerunt artem musicam

Manuscrits

séparateur_12a

Quotiescumque aliquis, Anonyme XIIIe, France

Quocienscumque aliquis naturam voluerit modorum vel troporum [...] indigare [...] (traité des modes)

Manuscrits

Éditions

séparateur_12a

Reperiuntur omnes, anonyme XIIIe

Reperiuntur omnes proporciones musicales [...]
(numération pythagoricienne.)

Manuscrits

séparateur_12a

Rerum bonus estimator, anonyme XIIIe

Rerum bonus estimator non a quo vel qualiter [...]

Manuscrits

Ms. Arundel 25, London, British Library, originaire de Bohier, France, XIIIe siècle, f. 104v-121 ( voir une description du manuscrit )

séparateur_12a

Scias nichil, anonyme XIIIe, Espagne

Scias nichil esse nisi substantiam et accidens [...]

Manuscrits

séparateur_12a

Sciendum est quod in plana musica
Anonyme XIIIe

  aut ascensus unius vel duarum, vel trium, vel quatuor, vel quinque, quod raro accedit, vel descensus e contario; et secundum hoc dantur undecim regulae subsequentes

Manuscrits

Éditions

séparateur_12a

Sex sunt voces, nonyme XIIIe, Italie

Sex sunt voces in quibus primus tonus invenitur [...]

Manuscrits

Ms. theol. Lat. qu. 261, Berlin, Staatsbibliothek Preußischer Kulturbesitz, origine italienne, daté 1292, f. 52-54v ( Édition par Christian Meyer )

Bibliographie

séparateur_12a

Si aliqua linea, anonyme XIIIe, France

Scientia est cognitio rei sicut est [...] Sequitur de monochordi proportione. Si aliqua linea vel chorda abrevietur
(tradition Jean de Garlande)

Manuscrits

Éditions

séparateur_12a

Si cantus ascendit, Anonyme XIIIe

Si cantus ascendit duas voces, et organum incipit in dupplici voce

Manuscrits

Éditions

séparateur_12a

Si cantus equalis, anonyme XIIIe

si cantus equalis fuerit potes organum incipere a prima voce cantus [...]
(règles d'organum improvisé : Notae de cantu cum organo concordante et de organis, fistulis, cymbalis, nolis, octochordis conficiendis)

Manuscrits

Éditions

Bibliographie

HANDSCHIN JACQUES, Aus der alten Musiktheorie (1-5). Dans «Acta Musicologica» (4) 1942, p. 23

SACHS KLAUS-JÜRGEN, Zur Tradition der Klangschritt-Lehre. Die Texte mit der Formel Si cantus ascendit [...] und ihre Verwandten. Dans «Archiv für Musikwissenschaft» (28) 1971, p. 233-270

ZAMINER FRIEDER, Der Vatikanische Organum-Traktat (Ottob. lat. 3025). Dans «Mün-chener Veröffentlichungen zur Musikgeschichte» (2), Tutzing 1959, p. 134

séparateur_12a

Si vis scire artem musicam, anonyme XIIIe, Angleterre/Italie

Si vis scire artem musicam. Haec est. Quindecim sunt littere magistrales

Manuscrits

séparateur_12a

Tonus attenditur penes, anonyme XIIIe

Tonus attenditur penes sexquioctavam proportionem [...]
(traité des intervalles)

Manuscrits

séparateur_12a

Tonus dicitur a tonando, anonyme XIIIe

Tonus dicitur a tonando quia prima vox [...]

Manuscrits

Tractaturi de musyca, anonyme XIIIe

Tractaturi de musyca vivendum est quid sit musyca. [...]
( Ars musyce )

Manuscrits

Éditions

séparateur_12a

Tractatum hunc musice, anonyme XIIIe, Italie

Tractatum hunc musice ex multi libris domino inspirante collegi [...]
(traité inachevé, peut-être partie de celui d'Inghilbertus. Emprunts au dialogue d'Odon et à Isidore de Séville)

Manuscrits

Bibliographie

séparateur_12a

Traité d'organum de Louvain, anonyme XIIIe

Anonymus codex Lovanensis
Musica est ars canendi sono cantuque [...]

Manuscrits

Éditions

séparateur_12a

Traité d'organum du Vatican, anonyme XIIIe

Organum est cantus subsequens precedentem

Manuscrits

Éditions

Bibliographie

 

Unisonus est quando, anonyme XIIIe

Unisonus est quando plures voces in una ita accipiuntur

Manuscrits

séparateur_12a

Videbimus musicam, anonyme XIIIe

[Videbimus musicam] Subjectus musice sicut dictum est, est dicta quantitas ad aliud relata sicut dicit boetius [...]

Manuscrits

 

Jean-Marc Warszawski
Novembre 1995 - 13 août 2008
© Musicologie.org


rectangle biorectangle textes rectangle acturectangle encyclo

logo violet À propos - contact | S'abonner au bulletin Biographies de musiciens Encyclopédie musicaleArticles et études | La petite bibliothèque | Analyses musicales | Nouveaux livres | Nouveaux disques | Agenda  | Petites annonces | Téléchargements | Presse internationale | Colloques & conférences | Collaborations éditoriales | Soutenir musicologie.org.

paypal

Musicologie.org, 56 rue de la Fédération, 93100 Montreuil, ☎ 06 06 61 73 41

ISNN 2269-9910

Samedi 12 Avril, 2025

cul_1912