bandeau biomusicologie 840

Actualité . Biographies . Encyclopédie . Études . Documents . Livres . Cédés . Petites annonces . Agenda . Abonnement au bulletin . Analyses musicales . Recherche + annuaire . Contacts . Soutenir .

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Granados Enrique
1867-1916

Granados y Campiña, Enríc

Né à Lleida (Lérida), 27 juillet 1867, mort en mer dans la Manche, 24 mars 1916.

Compositeur et pianiste catalan.

Sa mère est Enriqueta Campiña, son père, Calixto Granados, d’origine cubaine, capitaine de l’armée, est nommé, vers 1870, gouverneur de Santa Cruz de Tenerife, dans les îles Canaries. Après un accident d’équitation au cours duquel il est blessé, la famille s’installe à Barcelone en 1874.

Il reçoit ses premiers cours de musique avec le capitaine José Junceda, chef d'orchestre de l'armée. Il est également placé à l'Escolania de la Mercé (chœur de la Mercé), dirigé par Francesc Xavier Jurnet, qui lui donne des cours de piano.

Il étudie par la suite l’instrument sous la direction de Joan Baptista Pujol, professeur renommé de Barcelone qui a également Albéniz et Ricardo Viñes comme élèves.

Pour subvenir aux besoins de la famille, il joue dans les cafés, notamment au Las delicias, plus tard Le lion d’or, situé place du théâtre et fréquenté par les intellectuels.

Il a également donné des cours de piano aux fils d’Eduardo Conde Jiménez (1840-1914), le fondateur du grand magasin El siglo.

En 1883, il compose les Danzas españolas et prend des cours auprès de Felip Pedrell, qui vient d’être nommé maître de chapelle de l’église Sant Anna.

En 1887, Eduardo Conde lui finance un séjour de perfectionnement à Paris, ville qui à l’époque est un passage quasi obligé pour les musiciens. Il est victime de la fièvre typhoïde qui l’empêche de s’inscrire au Conservatoire. Il retrouve le pianiste virtuose Ricardo Viñes, comme lui né à Lleida et élève de Pujol. Ils logent ensemble à l'Hôtel de Cologne et d'Espagne, suivent les cours de Charles de Bériot, au Conservatoire, en auditeurs libres. Il est de retour à Barcelone en 1889.

Enrique Granados et Ricardo Viñes à Paris, vers 1889. Photographie © Arxiu del Museu de la Música de Barcelona.

Il donne son premier récital au Teatre Líric Català, le 20 avril 1890, puis entreprend une tournée en Catalogne et aussi en Espagne.

Les Danzas españolas, qui commencent à paraître au début des années 1890, contribuent à affirmer ses qualités de compositeur national.

En 1891, à Valence, Il fait la connaissance Maria de los Desamparados Gal y Lloveras, surnommée « Emparo », fille d'un industriel. Ils se marient au mois de juin 1893 à l'église de la Mercé de Barcelone. Leur fils Eduard naît en 1894. Suivent : Solita, Enric, Víctor, Natàlia et Paquito, le dernier, né en 1901.

Enrique Granados, Danzas españolas, no 2, « Oriental », par Enrique Granados, piano à rouleau Welte-Mignon.
Enrique Granados, Danzas españolas, no 5, Andaluza, par Enrioque Granados (piano à rouleau des années 1913).

Emparo Gal et Enrique Granados, vers 1892. Photographie © Muséu de la música Barcelona.

À partir de 1897, il prend part aux concerts du quatuor Crickboom (Josep Rocabruna, Mathieu Crickboom, Rafael Gálvez, Pau Casals).

La première à Madrid de son premier opéra, María del Carmen, en 1898 est un succès qui alimente sa notoriété, mais après les reprises à Barcelone et à Valence en 1899, l’œuvre disparaît des programmes.

Il fonde en 1899, la Société de Concerts Classiques, au sein de laquelle il se produit parfois comme chef d’orchestre.

En 1901 il crée l'Academia Granados, à laquelle il se consacre, une de ses élèves, Conxita Badia, deviendra une célèbre soprano qui portera dans de nombreuses tournées l’œuvre vocale de son maître. Malgré la charge de travail administratif, il reste un concertiste très actif et de haut niveau, également apprécié pour son talent d’improvisateur.

Enrique Granados, Valses Poeticos, Alicia de Larrocha, Hispanovox 1961.

Conxita Badia. Photographie © Arxiu del Museu de la Música de Barcelona.

En 1907, il est invité par Gabriel Fauré à Paris, pour participer au jury du prix Dièmer.

À partir de 1909, il compose la suite pour piano, les Goyescas, inspirée par l’œuvre de Goya qu’il admirait, elles deviendront son œuvre la plus connue.

Le premier avril 1911, à Paris, Salle Pleyel, il crée les Goyescas avec succès, au point que la maison Pleyel lui offre le piano sur lequel il a joué (conservé au Centre de documentation musicale de la Généralité de Catalogne). Sur l’insistance de son ami, le pianiste Ernest Schelling, il en fait un opéra, lequel, sur un livret de Fernando Periquet, est prêt en 1913, il doit être créée à l’Opéra de Paris au début de l’année 1915. La guerre fait échouer ce projet, mais Ernest Schelling obtient que l’œuvre soit au programme de la saison 1915-1916 du Metropolitan Opéra de New York.

Il embarque avec son épouse à Barcelone, sur le Montevideo, pour une traversée de 15 jours. Ils sont à New York le 15 décembre 1915. Les répétitions commencent, préparées avec Pau Casals. En attendant la première prévue pour le 23 janvier, sous la direction de Gaetano Bavagnoli, il offre un concert à Pau Casals, enregistre quelques rouleaux de pianola pour la compagnie Aeolian, ajoute, à la demande de l’impresario, un intermezzo à son opéra, une Jota, une danse aragonaise. La réception de l’opéra est mitigée. Le 16 janvier, il reçoit la médaille d'argent des Arts et des Lettres de la Société hispanique d’Amérique.

Enrique Granados, « Intermezzo » des Goyescas, Portland Youth Philharmonic, sous la direction de David Hattner.

Après des concerts et des mondanités, dont une invitation à Maison blanche et à l’Ambassade d’Espagne, le couple embarque pour l’Angleterre le 11 mars. Les amis leur ont remis une coupe commémorative en argent contenant un peu plus 4000 dollars. Ils accostent à Falmouth le 19 mars, embarquent le 24 pour Barcelone à bord du Sussex qui est torpillé deux heures plus tard par la marine allemande. Environ quatre-vingts passagers et membres d’équipage ont péri, dont les Granados. Enrique, en sécurité sur une barque de sauvetage aurait sauté à l'eau pour sauver son épouse.

En France, il a été honoré de la Croix de la Légion d'honneur et des Palmes académiques, en Espagne a été fait Commandeur de l'ordre civil d'Alfonso XII et Chevalier de l'ordre de Carlos III.

Enrique Granados, La maja dolorosa, Teresa Berganza (mezzo-soprano), Félix Lavilla (piano), 1975.
Enrique Granados, Cant de les estrelles, Douglas Riva (piano), Mark Kruczek (orgue), Les voix de l'Ascension, sous la direction de Dennis Keene, director.
Enrique Granados, Suite Sobre Cantos Gallegos, IV. final, La fiesta, Par l'Orchestre symphonique de Barcelone, sous la direction de Pablo González, 2016.


Catalogue des œuvres

1885, Elvira, mazurka, pour piano.

1886, Salve Regina, poue chœur.

1888, Dans le bois, pour piano.

1888 (vers 1888), Álbum París 1888 ; Álbum de melodias, 37 pièces brèves pour piano.

1888, En la aldea, pour piano 4 mains, I. 1. Salida del sol, 2. Maitines,  3. El cortejo (marcha nupcial), 4. La Oración, 5. Regreso (marcha nupcial), 6. Canto recitado, 7. La siesta, II. (1) 8. Danza pastoril, (2) 9. Final, (3) 10. La puesta de sol, créé à Barcelone, Conservatorio Superior de Música, 3 avril 1984.

1888, Canto (Melodía), pour violoncelle, d'après Álbum París 1888.

1885-1890, Danza característica, pour piano,     

1890, Canción árabe, pour piano,           

1890, Moresca  , pour piano,     

1890 (opus 39), Capricho español, pour piano.

1890, Serenata Amparo, pour piano.

1890, Valses sentimentales (10), pour piano, Vivo, Andante, Vivo, Dolente, Allegro appassionato, Andantino amoroso, Allegro pastoral en forma de vals, Sentimentale, Dolente, Allegro final.

1890 (opus 31), Danzas españolas, pour piano, 1. Galante, 2. Oriental, 3. Fandango, 4. Villanesca, 5. Andalucia, 6. Jota, 7. Valenciana, 8. Sardana, 9. Romántica, 10., Melancólica, 11. Arabesca, 12. Bolero  créées à Barcelone, Teatre Líric Català, 20 avril 1890, avec Granados au piano.

1890, Arabesca, pour piano, créée à Barcelone, Teatre Líric Català Català, 20 avril 1890.

1890, Serenata española, pour piano, créée à Barcelone, Teatre Líric Català, 20 avril 1890 (perdue).

1890 (opus 2), Mazurka alla polaca, pour piano.

1890-1895, Dolora, en la mineur, pour piano, créé à Madrid, 27 novembre 1984.

1890-1895, Pièces pour pour piano, Carezza, Clotilde, La sirena, Marcha real, Soldados de cartón.

1891-1893, Apariciones, valses románticos (15), pour piano, 1. Introducció, 2. Cadenciós, 3. Vals alemany, 4. Fantasmes, 5 Pastoral, 6. Sensible, 7. Ves-te'n, tristor! 8. Andantino quasi allegretto, 9. Vals vienès, 10. Ecos.

1892 (opus 35), Paisaje, pour piano,  

1892, Cartas de amor, pour piano, 1. Cadencioso, 2. Suspirante, 3. Doliente, 4. Apassionato.

1893, Serenata, pour piano,  

1895, Valses poéticos, pour piano, 1. Introducció, Vals melòdic, 2. Vals apassionat, 3. Vals lent, 4. Vals humorístic, 5. Vals brillant, 6. Vals sentimental, 7. Vals papallona, 8. Vals ideal, Créées à Madrid, 15 février 1895 ; Barcelone, Teatre Líric Català, 21 mars 1895.

1895, Piezas sobre cantos populares españoles, pour piano, Preludio, 1. Añoranza, 2. Ecos de la parranda, 3. Vascongada, 4. Marcha oriental, 5. Zambra, 6. Zapateado, dédicacées à Cecilia Gómez de Conde.

1895-1896, Parranda-Murcia, pour piano,  

1895 (opus 49), Quinteto para piano, en sol mineur, Allegro, Allegretto quasi andantino, Molto presto, créé au Salón Romero de madrid, 15 février 1895.

1895, (opus 50) Trio avec piano, 1.Poco allegro con espressione, 2. Scherzetto, 3.Duetto, 4.Finale, créé, Salón Romero de Madrid, 15 février 1895.

1895 (opus 54), Miel de la Alcarria, musique de scène pour le drame de Josep Feliu i Codina.

1897, L'himne dels morts, pour piano.

1897, « Jota » de Miel de la Alcarria (1897), pour piano.

1897-1898, Ovillejos o La Gallina ciega, Saynète lyrique en 2 actes, de Josep Feliu i Codina. Incomplet.

1898, (opuCheherezadavalses 36) A la cubana, pour piano, 1. Allegretto, 2. Un poco vivo

1898, A la antigua (bourrée), pour piano. 

1898, La góndola: escena poética, pour piano.

1898, La nit del mort (Poème desolación), pour orchestre.

1898, María del Carmen, Opéra sur un livret de Josep Feliu i Codina, Créé au Teatro Parish de Madrid, 12 novembre 1898.

1899, Marcha de los Vencidos, pour orchestre, créée à la Societat Musical de Barcelone, 31 octobre 1899.

1899, Suite sobre cantos gallegos, pour orchestre, I. En la montaña, II. Danza gallega, III. Morriña, IV. Final, créée à Barcelone, Societat Musical de Barcelone, 31 octobre 1899, sous la direction de Joan Lamotte de Grignon.

1899, Blancaflor, Drame lyrique en un acte, de Adrià Gual, créé au Teatre Líric Català de Barcelone, 30 janvier 1899.

1899-1900, Petrarca, Drame lyrique en un acte, sur un livret de Apel·les Mestres.

1900, Exquise: vals-tzigane, pour piano.  

1900 (opus 35), A la pradera, pour piano.  

1900-1901, Oriental, pour piano.  

1901, Rapsodia aragonesa, pour piano.

1901, Picarol, Pièce lyrique en un acte, sur un livret d'Apel·les Mestres, créé au Teatre Tívoli de Barcelone, 28 février 1901.

1902, La boibra, pour voix et piano, créée à Barcelone, Sala Chaissagne, 13 février 1902, par la soprano Marina Cañizares.

1902, Cançó d'amor, pour voix et piano, sue un poème de J. M. Roviralta.

1903, Allegro de concierto, pour piano.

1903, Melodía, pour violon et piano, créé au Teatre Eldorado de Barcelone, 21 juin 1903.

1903, Follet, opéra en trois actes sur un livret de Apel·les Mestres, Créé en audition privée au Grand théâtre du Liceu de Barcelone, 4 avril 1903.

1904, Escenas románticas, pour piano, Mazurka, Berceuse, Lento con estasi, Allegretto, Allegro apasionato, Epílogo, créées à Madrid, Unión Musical, 20 novembre 1904.

1906 ? (opus 1), Cuentos de la juventud, pour piano,   Dedicatoria, La mendiga, Canción de mayo, Cuento viejo, Viniendo de la fuente, Lento con ternura, Recuerdos de la infancia, El fantasma, La huérfana, Marcha, publiés en 1910.

1906, Gaziel, Drame lyrique en un acte et trois scènes, sur un livret d'Apel·les Mestres , créé au Teatre Principal de Barcelone, 27 octobre 1906, sous la direction de Jaume Pahissa.

1908, (opus 21), Dante, pour orchestre et mezzo-soprano, 1. Dante e Virgilio, 2. Paolo e Francesca, pour orchestre, créée au Palais de la musique catalane de Barcerlone, juin 1908, dédicacé à Franz Beidler.

1909, Concerto pour piano et orchestre, inachevé.

1909-1910 (opus 35), Valse de concert, pour piano,  

1909-1910, Azulejos, pour piano, œuvre commencée par Isaac Albéniz, créée à Barcelone, Palais de la musique catalane, 11 mars 1911, avec Granados au piano.

1910, Elisenda, suite pour voix, piano, flûte, hautbois, clarinette, quintette à cordes, harpe, sur un texte de Apel·les Mestres. 1. El jardín de Elisenda - 2. Trova - 3. Elisenda - 4. La vuelta o Final, créée à Barcelone, Sala Granados, 7 juillet 1912.

1910, Colección de tonadillas escritas en estilo antiguo, sur des textes de F. Periquet, pour voix et piano, 1. Amor y odio, 2. ¡ Ay majo de mi vida ! 3. Callejeo, 4. Cançó d'amor, 5. De aquel majo amente, 6. Elegía eterna, 7. El majo discreto, 8. El majo olvidado, 9. El majo tímido, 10. El mirar de la maja, 11. El tra la la y el punteado, 12. La maja de Goya, 13. La maja dolorosa, 14. Las currutacas modestas, 15. L'ocell profeta, 16. ¡ Oh, muerte cruel !

1910-1912 (opus 14), Jácara, danza para cantar y bailar, pour piano.

1911, Cant de les estrelles, pour piano orgue et chœur, créé à Barcelone, Palais de la musique catalane, 1911.

1911, Goyescas, pour piano, Livre I. : 1, Los requiebros, 2, Coloquio en la reja, 3, El fandango de Candil, 4, Quejas ó la maja y el ruiseñor. Livre II. 5, El amor y la muerte (balada), 6 Epilogo (La serenata del espectro), 7. El pelele (souvent interprétée comme la pièce no 7), créés à Barcelone, Palais de la musique catalane, 11 mars 1911.

1911, L'ocell profeta, pour voix et piano, sur un poème de la comtesse de Castellà, créé à Barcelone, 22 juin 1911.

1911, Liliana, Poème scénique, sur un livret de Apel·les Mestres, créé au Palau de les Belles Arts de Barcelone, 9 juillet 1911.

1912, Dos impromptus, pour piano, 1. Vivo e appasionato, 2. Impromptu de la codorniz.

1912, Escenas poéticas, pour piano, 1a sèrie: 1. Berceuse, 2. Eva y Walter, 3. Danza de la rosa. 2a sèrie: 1. Recuerdo de países lejanos, 2. El ángel de los claustros, 3. Canción de Margarita, 4. Sueños del poeta.

1912, (opus 34), Cheherezada, fantasía, pour piano, incomplet.

1912-1913, Libro de horas, pour piano, 1. En el jardín, 2. En invierno (La muerte del ruiseñor), 3. Al suplicio, créé à Barcelone, 23 mars 1913.

1914, (opus 39), Impromptu, pour piano.

1914, Serenata, pour 2 violons et piano, créé , Salle Pleyel à Paris, 4 avril 1914.

1914, Elegía eterna, pour voix et piano, sur un poème d'Apel·les Mestres, créée au Palais de la musique catalane de Barcelone, 10 juin 1914.

1914, L'herba de l'amor, pour chœur.

1914-1915, Canciones amatorias, pour voix et piano, sur des textes du Romancero general, 10. Mañanica era, 2. Mira que soy niña, 3. Serranas de Cuenca (letra de Luis de Góngora), 4. Lloraba la niña (Poème de Góngora), 5., No lloréis, ojuelos (Poème de Lope de Vega), 6. Descúbrase el pensamiento, 7. Gracia mía, créées Sala Granados, Barcelone, 5 avril 1915.

1915, (opus 37), Danza lenta y sardana, 2 danses pour piano,  créées à Barcelone, 8 mai 1915.

1915 (?), (opus 38), Escenas infantiles, miniaturas, pour piano, 1. Recitando, 2. Pidiendo perdón, 3. El niño duerme, 4. Niño que llora, 5. Séptima melodía.

1915, Marche militaire, pour piano,  créée à Barcelone, 31 octobre 1915.

1915, Madrigal, pour violoncelle et piano, Sala Granados à Barcelone, 2 juin 1915.

1915, Trova, pour violoncelle et piano, arrangement du second mouvement de Elisenda, créé Sala Granados à Barcelone, 2 mai 1915.

1915, La cieguecita de Betania (El portalico de Belén), Opéra de chambre en 1 acte, pour enfants, sur un livret de Gabriel Miró, pour voix d’enfants et ensemble de chambre, créé à Barcelone, maison de Granados à Vallcarca, janvier 1916, Interprété par les enfants de Granados et de Miró.

1916, Navidad, pour orchestre de chambre (double quintette à vent, cordes, piano), d'après La cieguecita de Betania, créé à la Sociedad Nacional de Música de Madrid, 31 mai 1916.

1916, Danza de los ojos verdes, pour orchestre, d'après La cieguecita de Betania, créée au Maxine Elliot Theater de New York, 10 février 1916.

1916, La cieguecita de Betania,Canción del postillón, pour voix et piano.

1916, Goyescas, Opéra en 2 actes, sur un livret de Fernando Periquet y Zuaznabar, créé au Metropolitan Opera de Nex York, 26 janvier 1916

s.d., 2 Marchas militares, pour piano  à 4 mains.

s.d. Danza gitana pour orchestre,

s.d., Suite oriental, pour orchestre, incomplet.

s.d., Danza gallega, pour violoncelle et piano.

s.d., Sonate, pour violoncelle et piano.

s.d., Romanza, pour violon et piano.

s.d., Sonate, pour violon et piano, premier mouvement seul.

s.d., Tres preludios, pour violon et piano 1. La góndola, 2. El toque de guerra, 3. Elevación.

s.d., Trio, pour 2 violons et alto.

s.d., Escena religiosa, pour orgue, violon, piano, timbale.

s.d., Intermedios para la misa de casamiento de Dionisio Conde, pour quatuor à cordes, harpe, orgue.

s.d., Pequeña romanza, pour quatuor à cordes.

s.d., Canto gitano, pour voix et piano.

s.d. (opus 51),  Canconeta Dorm Nineta, pour voix et piano, sur un poème d'Apel·les Mestres.

s.d., Balada, pour voix et piano .

s.d., Canción, pour voix et piano.

s.d., Torrijos, Musique de scène.

s.d., (opus 20), Mazurka en la mineur.

s.d. (opus 30), Preludio en majeur, pour piano.

s.d., El Cavaller s'en va a la guerra, pour voix et piano.

s.d., El Rey y'l juglar, pour voix et piano, incomplet.

s.d., Día y noche Diego ronda, pour voix et piano.

s.d., Mignon, pour voix et piano.

s.d., Por una Mirada, un Mundo, pour voix et piano.

s.d., Si al Retiro me llevas (Tonadilla), pour voix et piano.

s.d., Yo no tengo quien me llore, pour voix et piano.

s.d., Andantino espressivo, pour piano.

s.d., La Berceuse, pour piano

s.d., Bocetos, colección de Obras fáciles (4), pour piano, incomplet

s.d., Canto del Pescador, pour piano.

s.d., Crepúsculo, pour piano.

s.d. Intermezzo, pour piano d'aprè l'opéra Goyescas.

s.d., Jeunesse, Melodía, pour piano.

s.d., Melodía para el Abanico de Laura González, pour piano.

s.d., Melodía, pour piano.

s.d., Minuetto, pour piano.

s.d., Moresque y Canción arabe, pour piano.

s.d, Oriental, Canción variada, Intermedio y Final, pour piano.

s.d., Países soñados, pour piano, incomplet.

s.d., Pastoral, pour piano.

s.d., Reverie-Improvisation, pour piano.

s.d., Estudios expresivos en Forma de Piezas fáciles, pour piano.

s.d., Serenata goyesca, pour piano.

s.d., 7 Estudios, pour piano.

Discographie

Enrique Granados, Myriam Barbaux-Cohen (piano), Libro de horas, Cartas de Amor, Escenas poéticas I et II, Valses poéticos, Allegro de concierto, Oriental. Ars Production 2019 (ARS 38 288).

Enregistré les 27-29 mai 2019, Kulturzentrum Immanuel, Wuppertal.

[+...] Lire la présentation

 Jean-Marc Warszawski
11 avril 2020
© Musicologie.org


À propos - contact | S'abonner au bulletin | Biographies de musiciens Encyclopédie musicaleArticles et études | La petite bibliothèque | Analyses musicales | Nouveaux livres | Nouveaux disques | Agenda  | Petites annonces | Téléchargements | Presse internationale | Colloques & conférences |  Collaborations éditoriales | Soutenir musicologie.org.

Musicologie.org, 56 rue de la Fédération, 93100 Montreuil, ☎ 06 06 61 73 41.

ISNN 2269-9910.

Lundi 25 Décembre, 2023