Gaffurius Franchinus
1451-1522
Gaforio, Gafurio
Gaffurius
enseignant le chant ? Practica musicae Franchini Gafori laudensis (1512)
Né à Lodi le 14 janvier 1451 ; mort à
Milan le 25 juin 1522.
Son père, Bettino, originaire d'Almenno (Bergame) est soldat, sa mère
Caterina Fissiraga est originaire de Lodi.
Il suit des études de théologie au
monastère San Pietro à Lodi Vecchio jusqu'en 1773. En 1473-1474 il est ordonné
prêtre.
Il séjourne deux années avec son
père à Mantoue, où il étudie la musique auprés du camélite musicien Johannes Godendach (Goodenday ou Bonadies).
Autour de l'année 1474, il compile des extraits de traités anciens : Marchetto de Padua, Ygolino
d'Orvietto, Johannes de Muris, Philippe de Vitry.
Il enseigne à Vérone, où il rédige
deux ouvrages aujourd'hui perdus, Musice institutionis
collocutiones, et Flos musice.
En 1477, il rejoint la cour de Prospero Adorno (1428-1486), doge de Gênes en 1461 ayant aussitôt
abdiqué. Il enseigne la théorie musicale et la composition, puis suit son maître en exil à Naples, à la cour du roi Ferdinand
d'Aragon, en novembre 1478.
Il s'intéresse alors à la théorie musicale, encouragé par Philippinus Bononius, le secrétaire du roi, et dialogue avec Johannes Tinctoris,
Guglielmo Guarneri, leocmpositeir espagnol ou catalan Bernhard Ycart, actif entre 1470 et 1480, présent à Naples en 1478, et d'autres musiciens. Il aurait dirigé la
musique de la basilique de la Santissima Annunziata.
Adoramus Christe,
Schola Gregoriana Mediolanensis, Basilica di San Marco, Milano, Giovanni Vianini, direction, Enregistré en 1988.
Il publie son Clarissimi ac prestantissimi musici Franchini Gafori laudensis
theoricum opus musice discipline à Naples le 8 octobre 1480.
Une épidémie de peste le force à se
réfugier à Lodi, puis il entre au service de l'archevêque Carlo Pallavicino, en
enseigne le chant à Monticelli (Crémone), de 1480 à 1483.
Le 19 mai 1483, il est nommé Maître de chapelle à San Maria Maggiore de
Bergame, mais en est chassé par la guerre de Ferrare.
Le 22 janvier 1484, il est nommé maître de chapelle à la cathédrale de
Milan.
Gaffurius
et ses élèves.De harmonia musicorum instrumentorum opus (1518).
En 1490, il est à Mantoue pour obtenir les services de l'architecte Luca
Paperio au profit de la cathédrale de Milan.
Vers 1493, commence une querelle avec Spataro
En 1494, il est nommé recteur de San Marcellino de Milan.
En 1497 il est nommé professeur de musique à l'université créée par Ludovico
Sforza à Milan.
En 1500, après la conquête de Milan par les Français, il est confirmé dans
son poste et signe « Regius Musicus ».
In 1504, il fait un séjour thermal et passe 3 mois à Varèse pour organiser la
chapelle de S Maris al Monte.
En 1509, il publie une Oraison de Jacopo Antiquario, en bienvenue à Louis XII
après la victoire due Venise. Il lègue une partie de ses livres à Incoronata de
Lodi.
Gaffurius
jouant de l'orgue et démonstration de l'échelle musicale.Theoricum opus musice discipline (1492)


Catalogue des œuvres
Éditions
Finscher Lutz [Ludwig] (éditeur), Franchinus Gafurius
(1451-1522), Collected Musical Works. Dans « Corpus Mensurabilis Musicae » (10-1), American Institute of Musicology 1955 [Missa
De Carnival, Missa Sexti toni irregularis]
Finscher Lutz [Ludwig] (éditeur), Franchinus Gafurius
(1451-1522), Collected Musical Works. « Corpus Mensurabilis Musicae » (10-2), American Institute of Musicology 1960 [Kyrie
et Agnus Dei ad Missal sexti toni irregularis, Missa (in Nat. D.N.J.C.) Omnipotens genitor, Missa Sanctae Catherinae V. et M. quarti toni, Missa de tous
biens pleine, Missa de O clara luce, Missa (sine nomine), Missa brevis primi toni]
Bortone Amerigo (éditeur), Franchino Gaffurio : Messe I-III.
Dans « Archivium musices metropolitanum mediolanense » (i-iii) Pontificio Istituto Ambrosiano di Musica Sacra
1958-1960.
Fano Fabio (éditeur), F. Gaffurio : Magnificat.
Dans « Archivium musices metropolitanum mediolanense » (iv) Pontificio Istituto Ambrosiano di Musica Sacra 1959.
Migliavacca Luciano (éditeur), Franchino Gaffurio : Mottetti.
Dans « Archivium musices metropolitanum mediolanense » (v) Pontificio Istituto Ambrosiano di Musica Sacra 1959.
Fano Fabio (éditeur), Anonimi :
Messe. Dans « Archivium musices metropolitanum mediolanense » (vi) Pontificio Istituto Ambrosiano di Musica
Sacra 1966.
Liber capelle ecclesie maioris : Quarto codice di Gaffurio. Dans « Archivium
musices metropolitanum mediolanense », (xvi) 1968 [facsimilés des manuscrits, Librone 1 (olim 2269), Librone 2 (olim
2268), Librone 3 (olim 2267), Librone 4 (olim 2266), Milano, Archivio della Veneranda Fabbrica del Duomo].
Œuvres
- 2 compositions à 3 voix sans texte, manuscrit 1158, Parma, Biblioteca Nazionale Palatina, Sezione Musicale presso
il Conservatorio di Musica Arrigo Boito.
- 3 Magnificat,à 3 voix.
- 8 Magnificat, à 4 voix.
- Accepta Christi munera, hymne / motet à 5 voix, Librone 2 (olim 2268).
- Alto standardo, à 3 voix, manuscrit 1158, Parma, Biblioteca Nazionale Palatina, Sezione
Musicale presso il Conservatorio di Musica Arrigo Boito.
- Ambrosi doctor venerande, hymne / motet , Librone 4 (olim 2266), f. 68v.
- Assumpta est Maria, hymne / motet, Librone 4 (olim 2266), f. 26v.
- Audi benigne conditor,
hymne / motet, à 5 voix, Lib.1 & 4.
- Ave mundi spes, Maria, hymne / motet.
- Ayme fortuna, à 3 voix, manuscrit 1158, Parma, Biblioteca Nazionale Palatina, Sezione
Musicale presso il Conservatorio di Musica Arrigo Boito.
- Beata progenies, hymne / motet, à 3 voix.
- Caeli quondam roraverit, hymne / motet, Librone 4 (olim 2266), f. 13v.
- Castra celi, hymne / motet.
- Christe cunctorum dominator, hymne / motet, Librone 4 (olim 2266), f. 48v.
- Christe redemptor … ex Patre, hymne / motet, manuscrit 871, Montecassino, Monumento Nazionale
di Montecassino, Biblioteca.
- Compositions utilisant les porportions, no identifées, évoquées dans les lettres 52, 84, 85, dans Bonnie
Jean Blackburn, E. E.Lowinskyand & C.A.Miller « A Correspondence of Renaissance Musicians », Oxford 1991.
- Descendi in hortum, hymne / motet.
- Facciam festa e giullaria (Laudes de Noël), Librone 4 (olim 2266) [perdu : manuscrit endommagé
par le feu en 1906].
- Gaude mater luminis, hymne / motet.
- Gaude virgo gloriosa, hymne / motet.
- Gloriose virginis Mariae, hymne / motet, à 4 voix, Librone 4 (olim 2266),
f. 47v.
- Gloriose virginis Mariae, hymne / motet.à 3 voix
- Hac in die (introit to Missa Sancte Caterine), hymne / motet,
Librone 2 (olim 2268) & 3.
- Hoc gaudium, hymne / motet.
- Hostis Herodes impie,
hymne / motet, manuscrit 871, Montecassino, Monumento Nazionale di Montecassino, Biblioteca.
- Illustrissimo marchexe signor Guielmo, à 3 voix (dédia à Guglielmo VIII, Marquis of Monferrato),
manuscrit 1158, Parma, Biblioteca Nazionale Palatina, Sezione Musicale presso il Conservatorio di Musica Arrigo Boito.
- Imperatrix gloriosa, hymne / motet, Librone 4 (olim 2266), f. 12v.
- Imperatrix reginarum, hymne / motet.
- Joseph conturbatus est, hymne / motet.
- Lascera ogni ninfa, à 3 voix, manuscrit 1158, Parma, Biblioteca Nazionale Palatina,
Sezione Musicale presso il Conservatorio di Musica Arrigo Boito.
- Magnum nomen domini, , hymne / motet.à 5 voix
- Mass for the Purification of the Virgin, Librone 4 (olim 2266) [perdu : manuscrit endommagé
par le feu en 1906]
- Missa « De tous biens pleine », Librone 2 (olim 2268).
- Missa « Illustris princeps » [perdu, mentionnée dans « Apologia Franchini
Gafurii adversus Joanem Spatarium [...] »].
- Missa « Imperatrix gloriosa », Librone 4 (olim 2266), f. 14v.
- Missa « La bassadanza », Librone 4 (olim 2266), f. 28v.
- Missa « Le souvenir » [perdu, mentionnée dans « Apologia Franchini
Gafurii adversus Joanem Spatarium [...] »].
- Missa « L'homme armé » [perdu, mentionnée dans « Apologia Franchini Gafurii adversus Joanem
Spatarium [...] » et « Lettre 83, dans Bonnie Jean Blackburn, E. E.Lowinskyand & C.A.Miller « A Correspondence of Renaissance Musicians
», Oxford 1991.
- Missa « Montana », Librone 3 (olim 2267), G i
- Missa « O clara luce », Librone 2 (olim 2268).
- Missa « Omnipotens genitor », Librone 2 (olim 2268).
- Missa Ave maris stella, Librone 4 (olim 2266), f. 1v.
- Missa brevis eiusdem toni, Librone 2 (olim 2268) , f. 110v.
- Missa brevis et expedita, Librone 2 (olim 2268) , f. 69v.
- Missa brevis octavi toni, Librone 2 (olim 2268).
- Missa de carneval, Librone 3 (olim 2267), F i; G i
- Missa primi toni brevis (lacking Ag), Librone 2 (olim 2268).i
- Missa quarti toni Sancte Caterine, Librone 2 (olim 2268).
- Missa sexti toni irregularis, Librone 2 (olim 2268).
- Missa trombetta, Librone 2 (olim 2268).
- Missa, à 3 voix, Librone 3 (olim 2267).
- Missa, Librone 2 (olim 2268).
- Missa, Librone 4 (olim 2266), f. 41v.
- Nativitas tua, hymne / motet, Librone 4 (olim 2266), f. 40v.
- O beate Sebastiane, hymne / motet.
- O crux benedicta, hymne / motet,Librone 4 (olim 2266), f. 10v.
- O Jesu dulcissime, hymne / motet, à 5 voix, Librone 4 (olim 2266), f. 98v.
- O res laeta, hymne / motet.
- O sacrum convivium, hymne / motet à 4 voix.
- O sacrum convivium, hymne / motet, à 5 voix, Librone 2 (olim 2268) & 4.
- Omnipotens eterne Deus, hymne / motet.
- Ortus conclusus, hymne / motet.
- Pontifex urbis populi, hymne / motet, Librone 4 (olim 2266), f. 38v.
- Prodiit puer, hymne / motet.
- Promissa mundo gaudia, hymne / motet.
- Quando venit ergo, hymne / motet.
- Regina caeli, hymne / motet.
- Salve decus genitoris, hymne / motet. (dédia à Ludovico Sforza)
- Salve mater Salvatoris, hymne / motet.
- Salve mater Salvatoris, hymne / motet.
- Salve mater salvatoris, messe-motet [Salve verbi sacra parens ; Salve decus virginum
; O convallis humilis ; Tu thronus es Salomonis ; Salve
mater pietatis ; Vox eclipsim nesciens ; Imperatrix gloriosa ; Florem ergo genuisti ; Res miranda].
- Salve verbi
sacra parens, hymne / motet, Librone 4 (olim 2266), f. 23v.
- Simeon justus, hymne / motet, Librone 4 (olim 2266), f.1.
- Solemnitas laudabilis, hymne / motet, Librone 4 (olim 2266), f. 82v.
- Sponsa Dei electa, hymne / motet.
- Stabat mater, hymne / motet.
- Sub tuam protectionem, à 3 voix, hymne / motet.
- Tota pulchra es, hymne / motet.
- Verbum sapientiae, hymne / motet.
- Vidi speciosam, hymne / motet, Librone 4 (olim 2266), f. 27v.
- Virgo constans (Loco Deo gratias in Missa Sancte Caterine), hymne
/ motet, Librone 2 (olim 2268) & 3.
- Virgo prudentissima, hymne / motet
Écrits relatifs à la musique
Apologia Franchini Gafurii adversus Joanem Spatarium et complices musicos bononiensis (13 exemplaires conservés).
- Torino, Agostino de Vivomercato 1520 [édition en facsimilé de la Bibliothèque
nationale de France]
- Localisation : B Bruxelles, Bibliothèque Royale
- D : München,
Universitätsbibliothek
- F: Paris, Bibliothèque Mazarine - Paris, Bibliothèque de France, département de la musique
- GB : Cambridge,
University Library - London, British Museum.
- I : Bergamo, Biblioteca Civica - Milano, Biblioteca Ambrosiana - Parma, Biblioteca del Conservatorio (Biblioteca
Palatina) - Roma, Biblioteca Casanatense - Venezia, Biblioteca nazionale Marciana
- US : Washington, D.C., Music Division, Library of Congress.
- Facsimilé, New York, Broude Bros 1979 [édition
du Thesaurus Musicorum Latinarum, Université d'indiana]
Démonstration
des intervalles
Démonstration des tons

Clarissimi ac prestantissimi musici Franchini Gafori laudensis theoricum opus musice discipline (72 exemplaires conservés).
- Napoli, Francesco di Dino 1480 (23 exemplaires conservés)
- Milano, Filippo Mantegazza (Giovan Pietro da Lomazzo ; theoria musice Franchini Gafuri Laudensis) 1492 (49 exemplaires conservés) [édition électronique
de la Bibliothèque nationale de France]
- Localisation : A : Salzburg, Studienbibliothek - Wien, Gesellschaft der Musikfreunde - Wien, Österreichische Nationalbibliothek.
- B : Bruxelles, Bibliothèque du conservatoire royal de musique - Bruxelles, Bibliothèque Royale - Bruxelles, Bibliothèque Royale.
Liège, Bibliothèque du conservatoire
- CH : Basel, Universitätsbibliothek - Lugano, Bibliothèque cantonale - Zürich, Zentralbibliothek
(und Bibliothek der Allgemeinen Musikgesellschaft)
- D : Augsburg, Dominikanerkloster Heilig-Kreuz - Berlin, Staatsbibliothek PrK. Musikabteilung (ehem.
In Marburg und Tübingen) - Beuron, Bibliothek der Erzabtei - Burgsteinfurt, Fürstlich Bentheimsche Bibl. (Münster, Universitätsbibliothek.)
- Dresden, Sächsische Landesbibliothek - Freiberg, Bibliothek der Oberschule Geschwister Scholl - Freising, Dombibl.- München, Musiksammlung
der Bayerischen Staatsbibliothek - Göttingen, Niedersächsische Staats- und Universitätsbibliothek - Hannover, Niedersächsische Landesbibliothek.
- Leipzig, Musikbibliothek - München, Musiksammlung der Bayerischen Staatsbibliothek - Regensburg, Proskesche Musikbibliothek - Trier, Stadtbibliothek
- Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek - Tübingen, Universitätsbibliothek - München, Universitätsbibliothek - Wolfenbüttel,
Herzog August Bibliothek - Würtburg, Universitätsbibliothek - Zwickau, Ratsschulbibliothek
- DK : København, Det kongelige biblioteket
- E : Madrid, Biblioteca Nacional - Sevilla, Biblioteca colombina
- F : Avignon, Bibliothèque du musée Calvet - Besançon, Bibliothèque
municipale - Chantilly, Bibliothèque du musée Condé - Paris, Bibliothèque de France - Paris, Bibliothèque de l'Arsenal
- Paris, Bibliothèque Mazarine - Paris, Bibliothèque Sainte-Geneviève - Rouen, Bibliothèque municipale - Strasbourg, Institut
de musicologie - Troyes, Bibliothèque municipale
- GB : London, British Museum. - Cambridge, University Library - Glasgow, Euing Musical library
- Leeds, Brotherton Collection - London, British Museum - London, Royal College of Music - Manchester, John Rylands Library - Oxford, Bodleian Library
- Oxford, Magdalen College - Tenbury, St. Michael's College
- I : Bergamo, Biblioteca Civica - Ferrara, Biblioteca comunale Ariostea - Bologna, Biblioteca
del Conservatorio (Liceo Musicale ; oggi civico Museo Bibliografico Musicale) - Bologna, Bibl. dell Archiginnasio - Brescia, Bibl. Queriniana - Como, Biblioteca
comunale - Firenze, Biblioteca del Conservatorio - Firenze, Bibl. del seminario - Firenze, Biblioteca Marucelliana - Firenze, Biblioteca nazionale centrale
- Firenze, Bibl. Riccardiana - Genova, Bibl. Univ. - Milano, Biblioteca Ambrosiana - Milano, Biblioteca nazionale di Brera - Milano, Biblioteca Trivulziana
- Modena, Biblioteca Estense - Montecassino, biblioteca dell'Abbazia - Napoli, Biblioteca del Conservatorio - Napoli, Biblioteca nazionale - Padova, Bibl.
Univ. - Palermo, Biblioteca nazionale - Parma, Biblioteca del Conservatorio (Biblioteca Palatina). - Pavia, Bibl. del seminario - Pesaro, Biblioteca del
Conservatorio - Pesaro, Bibl. Oliveriana - Piacenza, Biblioteca comunale - Potenza, Bibl. provinziale - Rimini, Bibl. civica Gambalunga - Roma, Biblioteca
Angelica - Roma, Biblioteca Casanatense - Roma, Biblioteca dell'accademia dei lincei e Corsiniana - Roma, Biblioteca nazionale - Roma, Biblioteca S. Cecilia
(Conservatorio) - Roma, Biblioteca Vaticana - Torino, Biblioteca nazionale - Treviso, Biblioteca comunale - Venezia, Biblioteca nazionale Marciana - Vercelli,
Bibl. civica - Verona, Bibl. capitolare
- J : Tokyo, Musashino Academia Musicae
- NL : Den Haag, Gemeente Museum - Den Haag, Koninklijke bibliotheek. -
Den Haag, Gemeente Museum - Den Haag, Gemeente Museum
- P : Bibl. pública, Évora
- US : Austin, Tex., The University of Texas - Boston, Mass.,
New England Conservatory of Music Library - Boston, Mass., Rare Book Departement, Boston Public Library - Boston, Mass., Rare Book Departement, Boston
Public Library - Bryn Mawr, Pa., M. Carey Thomas Library, Bryn Mawr College - Chapel Hill, N.C., Music Library - Chicago, Ill. Newberry library - Lexington,
Ky., School of Music Library, University of Louisville - New Haven, Conn., School of Music Library - New York, N. Y., Music Division, New York Public Library
- New York, N. Y., Pierpont Morgan Library - Poughkeepsie, N. Y., Vassar College library - Rochester, N.Y., Sibley Music Library, Eastman School of Music
- San Marino, Calif., Henry E. Huntington Library and Art Gallery - San Marino, Calif., Henry E. Huntington Library and Art Gallery - Washington, D.C.,
Music Division, Library of Congress - Williamstown, Mass., Chapin Library College
- YU : Dubrovnik, Knjiznica samos. Dominikanaca (Couvent dominicain)
Démonstration
de la légende de la découverte des proportions usicales (Tubal et Pythagore)
Démonstration
des intervalles des modes de la Grèce antique.
Démonstration
du monocorde
Démonstration du monocorde.

Tableau
de solmisation

Epistola prima in solutiones objectorum Joanis Vaginarii bononiensis (et Epistola secunda), (2 exemplaires conservés)
- Milano 1521
- Localisations : Sevilla, Biblioteca colombina - Milano, Biblioteca Ambrosiana.
Extractus parvus musicae (v. 1474).
Franchini Gafurii laudensis regii musici publice profitendis: delubrique mediolanensis phonasci : de harmonia musicorum instrumentorum opus. (60 exemplaires conservés).
- Milano, Gottardo Ponzio 1518 [édition électronique de
la Bibliothèque nationale de France] [autre édition de la Bibliothèque
nationale de France]
- Localisations : Franchini Gafurii laudensis regii musici, Innsbruck, Universitätsbibliothek - Wien, Gesellschaft der Musikfreunde - Wien, Österreichische Nationalbibliothek.
- Bruxelles, Bibliothèque Royale - Liège, Bibliothèque du conservatoire - Augsburg, Dominikanerkloster Heilig-Kreuz. - Arnstadt, Kirchenbibliothek
- Berlin, Staatsbibliothek PrK. Musikabteilung (ehem. In Marburg und Tübingen) - Heilbronn, Musiksammlung, Stadtarchiv - Leipzig, Musikbibliothek
- München, Musiksammlung der Bayerischen Staatsbibliothek - München, Universitätsbibliothek. - Nürnberg, Stadtbibliothek - Wolfenbüttel,
Herzog August Bibliothek - København, Det kongelige biblioteket- Madrid, biblioteca de la Casa Ducal de Medinaceli - Bordeaux, Bibliothèque
municipale - Lille, Bibliothèque municipale - Le Mans, Bibliothèque municipale - Paris, Bibliothèque de l'Arsenal - Paris, Bibliothèque
de France. - Paris, Bibliothèque Mazarine - Paris, Bibliothèque de France, département de la musique - Cambridge, University Library
- Glasgow, Euing Musical library. - London, British Museum. - London, Royal College of Music - Manchester, John Rylands Library - Oxford, Bodleian Library
- Tenbury, St. Michael's College - Bologna, Biblioteca del Conservatorio (Liceo Musicale ; oggi civico Museo Bibliografico Musicale) - Bergamo, Biblioteca
Civica - Milano, Biblioteca Ambrosiana - Modena, Biblioteca Estense. - Parma, Biblioteca del Conservatorio (Biblioteca Palatina) - Palermo, Biblioteca
nazionale - Roma, Biblioteca Casanatense - Roma, Biblioteca S. Cecilia (Conservatorio). - Siena, Biblioteca comunale degli Intronati - Venezia, Biblioteca
nazionale Marciana - Torino, Biblioteca nazionale. Den Haag, Gemeente Museum - Leiden, Bibl. Thysiana - Boston, Mass., Rare Book Departement, Boston Public
Library - Chicago, Ill. Newberry library - Lexington, Ky., School of Music Library, University of Louisville - New Haven, Conn., School of Music Library
- New York, N. Y., Music Division, New York Public Library - Philadelphia, Pa., Free Library of Philadelphia - Rochester, N.Y., Sibley Music Library, Eastman
School of Music - Washington, D.C., Music Division, Library of Congress
- New York: Broude Bros, 1979 ; Bologna: Forni, 1972, édition du Thesaurus
Musicorum Latinarum, Université d'indiana — seconde partie — troisième
partie ; quatrième partie
Détermination
des intervalles musicaux. Planche également imprimée dansApologia Franchini Gafurii adversus Joanem Spatarium et complices musicos bononiensis (1520).
Détermination
des intervalles musicaux
Détermination des intervalles musicaux
Monocorde
Ethos
des modes

Glossemata super nonnullis partibus primae partis theoricae musicae Ioannis de Muris.
Micrologus vulgaris cantus plani (v. 1480).
Practica musicae (1487, version ancienne).
Practica musicae Franchini Gafori laudensis (187 exemplaires conservés).
Démonstration
de l'échelle.
Démonstration
de l'échelle


Tractato vulgare de canto figurato de Francesco Caza (trad. du livre II, de la practicae musica).
Tractatus brevis cantus plani (v. 1474).
Tractatus praticabilium proportionum (v. 1482).
Manuscrits (œuvres théoriques)
- Ms. 689, Einsiedeln Stiftsbibliothek (gloses)
- Ms. lat. qu. 175, Berlin, Staatsbibliothek Preußischer Kulturbesitz, origine cracovienne, copié par Johannes de Szydlow, daté 1414, peut-être 1370, f., 157-192v, Johannes de Muris, musica speculativa (glosée)
- Ms. lat. 7369, Paris Bibliothèque nationale
- Ms. 42, Saint-Dié, Bibliothèque municipale, rédigé par Jordanus de Blankenborch, XIVe siècle, gloses
- Ms. Add. 4913, London, British Library, origine italienne ou française, fin XVe siècle, f. 2-71v, Quorum magis sententiae
- Ms. Harley 3306, id., origine italienne, daté 1499, f. 2v-46v, Ptolémée, Harmonicorum libri III, Manuscrit ayant appartenu à Gaforio; Ms. Hirsch IV. 1441, id., daté 1579, Theorie musices tractatus
- Ms. Canonici Misc. 339 (S.C. 19815), Oxford, Bodleian Library, origine italienne, seconde moitié XVe siècle
- Ms. A 69, Bologna, Civico museo Bibliografico Musicale, daté de v. 1480, Tractatus practicabilum proportionum
- Ms. A 90, id., daté de v. 1482, Micrologus
- Ms. 734, Firenze, Biblioteca Medicea Riccardiana, début XVe siècle, gloses
- Ms. Σ.4.37, Bergamo, Biblioteca Civica Angelo Mai, daté 1487, Liber primus musices practicabilis
- Ms. H 165 inf., Milano, Biblioteca Ambrosiana, daté 1499, gloses
- Ms. I 232 inf., Milano, id., XVIe siècle, gloses
- Ms. 1158, Parma, Biblioteca Palatina, daté v. 1474, Parvus musicae [extrait], Tractatus brevis cantus plani
- Ms. 606, Pisa, Biblioteca Universitaria, origine italienne, daté 1411 et de 1429 selon les parties, gloses
- Ms. Vat. lat. 5321, Roma, Biblioteca Vaticana, origine italienne, XVe siècle, gloses.
- Ms. G IV 3, Torino, Biblioteca Nazionale Universitaria, gloses
- Ms.l.V.30, Siena, Biblioteca Comunale, origine italienne, fin XVe siècle, glosses
- Ms. 546, Kraków, Biblioteka Jagiełłonska, origine cracovienne, début XVe siècle, f. 99-108, gloses
- Ms. 568, id., origine allemande, daté de v. 1465, f. 81-85, gloses
- Ms. 1865, id., origine cracovienne, daté 1460, f. 18v-37v, gloses
- Ms. 1927, id., origine cracovienne, daté 1445-1448, f. 113-132, gloses
- Ms. 1970, id., origine allemande (Erfurt?), XIVe-XVe siècles, f. 104-115v, gloses
- Ms. 3295, id., origine cracovienne, daté 1563-1564, f. 110-161v, gloses
- Ms. Houghton Mus 142, Cambridge (Mas.), Harvard University, Harvard College Library, daté 1480, Musices Practicalis Libellum
Éditions modernes
- CESARI GAETANO, Franchini Gafuri theorica musicae. Roma 1934
- Facsimilé, New York, Broude Bros 1967 (Milan, Ioannes Petrus de Lomatio 1492, en 5 livres, Theorica musice)
- Facsimilé, New York, Broude Bros 1979 [Apologia Franchini Gafurii Musici aduersus Ioannem
Spatarium et complices musicos Bononienses (Turin: Augustinus de Vicomercato, 1520), édition
du Thesaurus Musicorum Latinarum, Université d'indiana] ; [Franchini Gafurii Laudensis Regii Musici publice profitentis: Delubrique
Mediolanensis Phonasci: de Harmonia Musicorum Instrumentorum Opus (Milan: Gotardus
Pontanus, 1518 ; reprint eds., New York: Broude Bros., [1979] ; Bologna: Forni, 1972), édition
du Thesaurus Musicorum Latinarum, Université d'indiana — seconde partie — troisième partie ; quatrième
parite]
- FINSCHER L., American Institute of Musicology 1955-1960 [opera omnia]
- GALLO F. ALBERTO, Franchini Gafurii extractus parvus musice. Dans «Antiquae musicae Italicae scriptores» (4), Bologna 1969
- KREYSZIG WALTER KURT, The Theory of Music: Franchino Gaffurio. Yale University Press, New Haven-London 1993 [trad. anglaise]
- MILLER CLEMENT ALBIN, Franchinus Gaffurius: Practica musicae [éd. 1496] . Dans «Music Studies and Documents» (20), American Institute of Musicology 1968 [trad.]
- –, De harmonia musicorum instrumentorum opus (1518). Dans «Music Studies and Documents» (33), American Institute of Musicology 1977 [Theorica musice, trad.]
- RUINI CESARINO (éd.), Franchino Gaffurio: Theoricum opus musice discipline. Lucca, Libreria musicale italiana 1996
- VECCHI GIUSEPPE, Franchino Gaffurio: Theorica musice. Dans «Bibliotheca musica Bononiensis» (II/5), Bologna 1969 [fac-sim.]
- –, Franchino Gaffurio: Practica musice. Dans «Bibliotheca musica Bononiensis» (II/6), Bologna 1972 [fac-sim.]
- –, Franchino Gaffurio: De harmonia musicorum instrumentorum opus. Dans «Bibliotheca musica Bononiensis» (II/7), Bologna 1972 [fac-sim.]
- YOUNG IRWIN, The Practica musicae of Franchinus Gafurius. University of Wisconxin press, Madison, Milwaukee, London 1969 [trad. anglaise]
Bibliographie
À propos - contact |
S'abonner au bulletin
| Biographies de musiciens | Encyclopédie musicale | Articles et études | La petite bibliothèque | Analyses musicales | Nouveaux livres | Nouveaux disques | Agenda | Petites annonces | Téléchargements | Presse internationale | Colloques & conférences | Collaborations éditoriales | Soutenir musicologie.org.
Musicologie.org, 56 rue de la Fédération, 93100 Montreuil. ☎ 06 06 61 73 41. < p> ISNN 2269-9910.
Vendredi 29 Octobre, 2021