Boulliau Ismael
1605-1694
Boulliaud ; Boullaud ; Bouilliand ; Bullialdus

Né à Loudun, 28 septembre 1605, mort à Paris, 25 novembre 1694.
Astronome. Il travaille sur les variations
lumineuses de certaines étoiles. Il effectue de nombreux voyages en Allemagne, en Pologne, au Levant. Il a la direction du « Cabinet » des Dupuy. Il est ordonné prêtre en 1630, et entre au couvent Saint-Victor à Paris. Il publie quelques ouvrages scientifiques, des traductions de Théon de Smyrne (Paris 1644) et de Ptolémée (Paris 1663) dont une partie traite de théorie musicale
Écrits relatifs à la musique
Traité de musique (table pour la division de l'octave en 12 parties égales)
Lettre sur les différences de la musique française et de la musique italienne
Manuscrits
- Ms. a, b, 5, 11, Observatoire de Paris, Traité de musique
- Ms. 630, fonds Dupuy, Paris, Bibliothèque nationale, f. 18. Lettre
Autres écrits
- De lineis spiralibus demonstrationes novae [...] Ismaelis Bullialdi De lineis spiralibus demonstrationes nouae. Parisiis, Sebastianum
Cramoisy et Gabrielem Cramoisy 1657
- De Natura lucis, authore Ismaele Bullialdo.
Parisiis, Heuqueville 1638 [8°, xviii-156 p.]
- Diatriba de sancto Benigno, ab Ismaele Bullialdo scripta anno 1640. Parisiis, S. et G. Cramoisy 1657 [8°, 27 p.]
- DUCAE MICHAELIS, Ducae nepotis, historia byzantina, res in imperio Graecorum gestas complectens a Joanne Palaeologo I ad Mehemetem II. Accessit chronicon breve, quo Graecorum, Venetorum et Turcorum aliquot gesta continentur. E Bibliotheca regia nunc primum in lucem edita, versione latina et notis illustrata, studio et opera Ismaelis Bullialdi. Parisiis, e Typ. regia 1649 [fol., 285 p., Boulliau éditeur]; Venetiis, ex typ. B. Javarina 1729 [fol., 203 p., glossaire, index]
- Epistola de solis defectu cujus Livius lib. XXXVII meminit
- Exercitationes geometricae tres [...] Ismaelis Bullialdi Exercitationes geometricae tres [...] Astronomiae philolaicae fundamenta clariùs explicata, & asserta aduersùs clariss. viri Sethi Wardi Oxoniensis professoris impugnationem. Parisiis, Sebastianum Cramoisy, regis ac reginae architypographum, et Gabrielem Cramoisy 1657
- Ismaelis Bullialdi ad astronomos monita duo: primum, de stella nova, quae in Collo Ceti ante annos aliquot visa est, alterum, de nebulosa in Andromedae cinguli parte Borea ante biennium iterum orta. Parisiis, Mabre-Cramoisy 1667 [4°, 17 p.]
- Ismaelis Bullialdi astronomia philolaica, opus novum, in quo motus planetarum per novam ac veram hypothesim demonstrantur, mediique motus, aliquot observationum authoritate, ex manuscripto bibliothecae regiae quae hactenus omnibus astronomis ignotae fuerunt, stabiliuntur. Addita est nova methodus cujus ope eclipses solares [...] expeditissime computantur. Historia ortus et progressus astronomiae in prolegomenis describitur, et breviter recensentur ea, quae in hoc opere nunc primum prodeunt. Parisiis, S. Piget 1645 [2 t. en 1 v., fol.]
- Ismaelis Bullialdi de populis fundis epistola ad [...] Nicolaum Rigaltium. Parisiis, Cramosiana 1655 [4°, 20 p.]
- Ismaelis Bullialdi observatio secundi deliquii lunaris anno 1652 mense septembri facti, una cum calculo illius, et futuri alius lunae defectus mense martio 1653 ex tabulis Philolaicis, et Observationes circa cometam qui mense decembri 1652 fulsit, tam ab ipso quam ab aliis factae. Parisiis, ex typographia E. Martini 1653 [4°, 22 p.]
- Ismaelis Bullialdi opus novum ad arithmeticam infinitorum libris sex comprehensum, in quo plura a nullis hactenus edita demonstrantur. Lutetiae Parisiorum, J. Pocquet 1682
- Ismaelis Bullialdi, pro ecclesiis Lusitanicis, ad clericum Gallicanum libelli duo; accessit ejusdem [...] dissertatio de populis fundis.
Argyropoli, sumt. J. J. Bockenhoferi 1656 [16°, 60 p.]
- MANILIUS MARCUS, Astronomicon [...] Marci Manilii Astronomicon. Iosepho Scaligero ex vetusto codice gemblacensi infinitis mendis epurgatum. Eiusdem Iosephi Scaligeri notæ, quibus auctoris prisca astrologia explicatur, castigationum caussæ redduntur, portentosæ transpositiones in eo auctore antiquitus commissæ indicantur. Nunc primum ex codice Scaligeri, quem sua manu ad tertiam editionem præparauerat, plurimisque accessionibus suarum curarum locupletauerat, post longas moras latebrasque, in lucem publicam cum auctario tam nobili, restitutæ. Accesserunt quædam [...] Thomæ Renesi et Ismaelis Bullialdi animaduersiones. Argentorati, sumptibus Ioannis Ioachimi, Bockenhofferi 1655
- NELLEN HENK J. M. (*1949), Ismael Boulliau (1605-1694), nieuwsjager en correspondent [...] Ismaël Boulliau (1605-1694): astronome, épistolier, nouvelliste et intermédiaire scientifique: ses rapports avec les milieux du «libertinage érudit». Amsterdam, APA-Holland University Press v. 1994
- Nicolai Rigaltii, Ismaelis Bullialdi et Henrici Valesii observationes de populis fundis. Divione, apud P. Chavance, 1656 [8°, xiv-56 p.]
- Philolai (I. Bullialdi) sive dissertationis de vero systemate mundi libri IV. Amsterdami, G. et J. Blaeu 1639 [4°, 159 p.]
- Pro ecclesiis Lusitanicis libelli duo. Parisiis, Cramosiona 1655 [4°, 30 p.]
- PTOLÉMÉE CLAUDIUS, Tractatus de judicandi facultate et animi principatu. Parisiis 1663 [4°]
- TAMIZEY DE LARROQUE JACQUES-PHILIPPE, Document relatif à Urbain Grandier [lettre d'Ismaël Boulliau à Gassendi.]. Paris, A. Picard 1879 [8°, 16 p.] Extrait du «Cabinet historique» (25) 1879
- TÉRENCE PUBLIUS TERENTIUS AFER, VI. Comoediae, cum annotationibus Jo. Henrici Boecleri. Accedunt seorsum [...] Commentarii Francisci Guyeti. Argentorati 1657 [3 part. en 1 v., in-8°]
- THÉON DE SMYRNE, Expositio eorum quae in arithmeticis ad Platonis lectionem utilia sunt. Bullialdi interpretationem latinam, lectionis diversitatem suamque annotationem addidit J. J. de Gelder. Lugduni Batavorum 1827 [8°, Boulliau trad.]
- —, Specimen academicum inaugurale, exhibens Theonis Smyrnaei Arithmeticam, Bullialdi versione, lectionis diversitate et annotatione auctam, quod [...] pro gradu doctoratus [...] publico ac solenni examini submittit Janus Jacobus de Gelder [...] Lugduni Batavorum, S. et J. Luchtmans 1827 [8°, 72-200 p.]
- —, Ton kata mathematiken chresimon eis ten tou Platonos anagnosin. Lutetiæ Parisiorum, Ludovicum de Heuqueville 1644
Bibliographie
Bibliographie principale
- WARD SETH (1617-1689), Idea trigonometriae demonstratae: (in usum juventutis Oxoniensis); item praelectio De cometis et Inquisitio in Bullialdi Astronomiae philolaicae fundamenta [...] authore Setho Wardo. Oxoniae, Excudebat L. Lichfield, academiae typographus 1654
- DUPUY PIERRE & DUPUY JACQUES & BOULLIAUD ISMAËL, Catalogus bibliothecae Thuanae a [...] Petro et Jacobo Puteanis ordine alphabetico primum distributus, tum secundun scientias et artes a [...] Ismaele Bullialdo digestus, nunc vero editus a Josepho Quesnel [...]. Parisiis, D. Levesque 1679 [2 v., 8°]
- PORTNER JOHANN ALBRECHT, Lessus mortualis illustri viro Petro Gassendo [...] cantatus [...]. Parisiis 1656
- VALOIS HENRI DE (seigneur d'Orcé), Henrici Valesii [...] Emendationum libri quinque et de critica libri duo, numquam antehac typis vulgati, ejusdem ut et Nic. Rigaltii et Ism. Bullialdi Dissertationes de populi fundis. Accedunt Henr. Valesii Orationes variae junctim excusae et Hadr. Valesii Oratio de laudibus Ludovici XIV et Carmina nonnulla inedita. Praefixa est Henr. Valesii vita, ab auctore Hadr. Valesio recognita et emendata, edente Petro Burmanno [...] qui praefationem, notas et indices adjecit. Amstelaedami, S. Schouten 1740 [4°, 234-100 p.]
- VALOIS ADRIEN DE (seigneur de La Mare, pseud. Quintus Januarius Fronto), Oratio de laudibus Ludovici XIV et carmina nonnulla inedita [...] Henri Valesii vita [...] recognita et mendata
- HATCH ROBERT A., The Collection Boulliau (BN, FF. 13019-13059): an inventory. foreword by Harcourt Brown. Philadelphia, American Philosophical Society 1982
- GRONOVIUS JOHANNES FREDERICUS, Ad T. Livii [...] libros superstites notae. Lugduni Batavorum 1645 [In-12]
Lexicographie
- Allgemeiner Porträt-Katalog. Verzeichnis einer Sammlung von 30 000 Porträts des sechszehnten bis neunzehnten Jahrhundert [...] mit biographischen Notizen. Hamburg, Hans Dietrich v. Diepenbroick-Grüter, 1931; Hildesheim, Olms 1967
- BAUDRILLART ALFRED (1859-1942, dir.), Dictionnaire d'histoire et de géographie ecclésiastique. Paris, Letouzey et Ané, à partir de 1909 [17 v., 28 cm, continué par Albert de Meyer, Étienne Van Cauwenbergh, Roger Aubert]
- BERTHELOT ANDRÉ (1862-1838), DERENBOURG HARTWIG (1844-1908) et al., La grande encyclopédie. Paris, H. Lamirault 1885-1901; Fromann, Bad Cannstatt 1966
- Bibliothèque Nationale. Catalogue de la collection des portraits français et étrangers conservés au département des estampes. Georges Rapilly, Paris 1866-1911 (la suite, non imprimée est consultable à la bibliothèque)
- COULSON GILLISPIE CHARLES, Dictionary of Scientific Biography. New York, Charles Scribner Sons, 1970-1971
- Dictionnaire de biographie française. Paris, Le Touzey et Ané, à partir de 1933 [113 v., dir.: J. Balteau, M. Barroux, Michel Prévost, Roman d'Amat]
- DREUX & DURADIER J.-F., Bibliothèque historique et critique du Poitou. Niort, Robin et compagnie 1842-1849 (2 v.)
- DRUGULIN W., Verzeichnis von sechstausend Portraits [...] Leipzig, Kunst-Comptoir 1863 [rééd. par Dr. Martin Sanding, Walluf bei Wissbaden 1973]
- DU PIN LOUIS ELLIES (1657-1719), Nouvelle Bibliothèque des auteurs ecclésiastiques [17 v.]. Paris, André Pralard, 1693-1715; Farnborough, Gregg 1970
- –, Table universelle des auteurs ecclésiastiques [4 v.]. André Pralard, 1704; Farnborough, Gregg 1970
- ECKSTEIN FRIEDRICH AUGUST (1810-1885), Nomenclator philologorum. Leipzig, B. G. Teubner 1871
- EITNER ROBERT (1832-1905), Biographisch-Bibliographisches Quellen-Lexikon der Musiker und Musikgelehrten. Leipzig 1900-1904 [10 v.]; New York, 1947 [10 v.]; Graz, Akademische Druck- u. Verlagsanstalt 1959 [11 v.]
- ESSARTS NICOLAS TOUSSAINT LE MOYNE DES (1744-1810), Les siècles littéraires de la France. Paris, chez l'auteur, An VII-An XI
- FÉTIS FRANÇOIS JOSEPH (1784-1871), Biographie universelle des musiciens [8 v.]. Firmin-Didot, Paris 1873-1889 [2e éd.]; Bruxelles, Culture et Civilisation 1972 [25 cm]
- HAAG EUGÈNE (1808-1868) & HAAG ÉMILE (1810-1868), La France protestante. Paris, Genève, J. Cherbuliez 1846-1859; Paris, Sandoz & Fischbacher 1877-1888 (10 v. en 2 éd.)
- HOEFER JEAN-CHRÉTIEN FERDINAND (1811-1878, dir.), Nouvelle biographie générale (universelle) [46 v.]. Paris, Firmin-Didot 1853-1866; Rosenkilde og Bagger, Cøbenhavn 1963-1969
- JÖCHER CHRISTIAN GOTTLIEB (1694-1758), Allgemeines Gelehrten-Lexicon. Leipzig 1750-1819; 1897; Hildesheim, Olms 1960; 1998
- LA BOURALIÈRE AUGUSTE DE, Biblioggraphie poitevine ou Dictionnaire des auteurs poitevins et des ouvrages pubiés sur le Poitou jusqu'à la fin du XVIIIe siècle. Poitiers, J. Levrier et G. Bonamy 1908
- MAYERHÖFER JOSEF, Lexikon der Geschichte der Naturwissenschaften. Wien, Brüder Hollinek, à partir de 1959
- MICHAUD LOUIS-GABRIEL (1773-1858), Biographie universelle ancienne et moderne [45 v.]. Paris, A. Thoisnier, Déplaces & Michaud 1854-1865
- MORERI LOUIS (1643-1680), Le grand dictionnaire historique [10 v.]. Paris, Libraires associés 1759
- NICÉRON JEAN-PIERRE (1685-1738), Mémoires pour servir à l'histoire des hommes illustres dans la République des lettres, avec un catalogue raisonné de leurs ouvrages. Paris, Briasson 1727-1745 (44 v.)
- PERRAULT CHARLES, Les hommes illustres qui ont paru en France pendant ce siècle, avec leur portrait au naturel. Paris, Antoine Dezallier 1697-1700 [2 v.]
- POGGENDORFF JOHANN CHRISTIAN (1796-1977), Biographish-literarisches Handwörterbuch zur Geschichte der exacten Wissenschaften. Leipzig, Johann Ambrosius Barth 1863 [en devenir avec
changements d'éditeurs]
- SABATIER DE CASTRES ANTOINE (1742-1817), Les trois siècles de littérature française. La Haye, Gosse junior 1778 [4 v.]
- SCHACHT MATTHIAS HENRIKSEN (1660-1700), Musicus Danicus. København, H. Hagerup 1928
- SINGER HANS WOLFGANG (*1867), Allgemeiner Bildniskatalog. Leipzig, Karl W. Hiersemann 1930-1936 [14 v., 28 cm]; 1937-1938 [5 v. 27 cm].
Jean-Marc Warszawski
25 décembre 2006
© Musicologie.org


À propos - contact |
S'abonner au bulletin
| Biographies de musiciens | Encyclopédie musicale | Articles et études | La petite bibliothèque | Analyses musicales | Nouveaux livres | Nouveaux disques | Agenda | Petites annonces | Téléchargements | Presse internationale | Colloques & conférences | Collaborations éditoriales | Soutenir musicologie.org.
Musicologie.org, 56 rue de la Fédération, 93100 Montreuil. ☎ 06 06 61 73 41.
ISNN 2269-9910.
Mercredi 6 Mars, 2024
